Sapotong Carita

Budak dikenyang satakerna. Nastiti ngajerit. Satengah sadar leungeun budak nu sabeulah deui dikenyang. Budak ge sarua ngajerit. Reuwas jeung nyeri sigana. Diparebutkeun.

"Maneh teu pantes ngurus budak, awewe taya kabisa, nyahona ukur ngagugulung kabingung, tempo tuh Si Erna... sagala kabisa nyampak di manehna!" teugeug, teureugeus, omong-omongan salakina.

Nastiti mereketkeun maneh sangkan teu nyeri hate. Lain sakali dua kali dirina dijejeleh model kitu bari dibundang-banding jeung maruna. Budak nu geus lesot tina cekelan bapana geuwat dipangku. Gidig dibawa asup ka imah. Kadenge nu kutuk gendeng. Teuing nyarita naon. Nastiti teu paduli. Goledag budak digolerkeun dina enggon. Kaciri panon budak teh beueus. Budak diteuteup bangun deudeuh naker. Ragamang leungeun budak kana pipi nu jadi indung. Ledak-ledak ngusap cimili nu ngamalir dina pipi nu koneas teh.

"Mah, Bapa... galak..." budak dumareuda.

Nastiti teu kawawa nahan pagaliwotana rasa. Budak ditangkeup tipepereket.

"Sanes, sanes galak bapa mah, Enung, bapa sonoeun ka Enung, hoyongeun nyandak Enung, ngan ku Mamah teu dipasihkeun..."
"Naha Bapa tara di dieu, bobo sareng Enung, sok di mana bobona Bapa teh, Mah?"
"Bapa mah pan damel, bobona ge di tempat damelna," cimata mah teu kaampeuh. Bedah deui. Kapaksa manehna ngabohong. Karampa sonoeun budak ka nu jadi bapa. Pisakumahaeun teuing mun nyahoeun yen bapana unggal peuting ngahenen di imah batur. Mepende awewe nu lain indung. Ah, ketang budak mah biheung ngarti nu karitu.
"Geuning bapana Ica ge didamel, tapi unggal sonten uih, jadi Ica mah bobona sok sareng bapa sareng mamahna...."

Ica teh batur ulina, budak Ceu Onih.

"Bapa Ica mah damelna caket, ari bapa Enung mah tebih..." dikitukeun teh budak kalah ngahuleng. Kawas nu keur mikiran bener henteuna caritaan nu jadi indung.
"Tos ah, mending ge bobo, pan Enung can bobo siang, ke Mamah bade masak, ari gugah Enung kantun emam," budak diolo sangkan teu papanjangan. Sirahna diusapan. Satuluyna, teuing enya tunduh teuing bakat ku hayang nurut kana caritaan nu jadi indung, budak meureumkeun panonna. Beuki lila kaciri renghapanana beuki anca. Bangun tumaninah. kawana, usapan leungeun nu jadi indung mujarab pikeun ngadatangkeun sakadang tunduh.

Geus kaciri tibra mah lalaunan Nastiti ngojengkang kaluar kamar. Reket panto ditutupkeun lalaunan. Enya, laun, sabab ngegebrug meueusan wae pinasti patal akibatna. Enung, budak awewe hiji-hijina pasti ngagurinjal reuwas. Tuluy renghap-ranjug. Tuluy nyesek. Mun geus kitu kana pasti kudu ka rumah sakitna teh.

Saenyana, kasakit budak model kitu teh geus kanyahoan ti keur orok keneh. Harita Nastiti keur jongjon nyeuseuh. Ngadenge budak renghak-renghik ceurik teh diantep we. Angkanan teh kagok tinggal meresihkeun. Tapi didenge-denge, ceurik budak mingkin tarik. Malah les-lesan. Nastiti buru-buru nyampeurkeun. Barang anjog, tetela orok nu umurna karak nincak tilu bulan teh kaciri bangun eungap. Napas ngaregeh dibarung jejengket. Nu matak reuwas, beungeut, dampal leungeun jeung dampal sukuna gareuntul. Bakat ku reuwas Nastiti jejeritan menta tulung ka tatanggana. Teu lila rob tatanggana daratang kaasup Bidan Ayi nu imahna teu pati jauh ti imah manehna. Ceuk Bu Bidan, orok kudu gancang dibawa ka rumah sakit. Sabab teu ilahar ceurik nepi ka gareunteul kitu ari lain boga kasakit mah. Nastiti nurut. Ahirna sanggeus budak dipariksa kalayan gemet ampir meakeun waktu satengah poe, dokter netelakeun yen budak teh ngabogaan kasakit kelainan jantung bawaan. Hiji-hijina jalan, nyaeta operasi. Kitu ge engke mun budak geus rada gede bari beurat awakna normal.

Nastiti nu ukur tamat SMP, teu pati ngarti kana naon nu dicaritakeun ku dokter. Tapi ka budak banget ku nyaah. Jaba beunang hayang. Sapuluh taun rumah tangga, nganti-nganti buah ati, ana brol singhoreng mawa kasakit, hate indung nu mana nu teu sedih kingkin. Nastiti ukur bisa sumegruk bari tumamprak ka nu kawasa, miharep datangna mu'jijat.

Opat poe budak opnameu. Untung harita salakina gawe keneh. Beaya obat-obatan jeung perawatan ditangkes ku kantor tempatna gawe.

Memeh mulang, dokter mapagahan. Ngurus budak nu boga kalainan bawaan model kitu, kudu ati-ati tur gumati. Budak teu meunang capeeun teuing. Teu meunang diantep ceurik tarik sarta teu meunang kagareuwahkeun ku sora-sora tarik. Pokona, sagalana kaasup kadaharanana kudu diperhatikeun pisan.

Teu bisa majar kumaha. Nastiti nu geus mangtaun-taun gawe di pabrik konpeksi, kapaksa menta eureun. Demi anak. Sapopoe waktuna beak pake ngurus budak. Kadeudeuh jeung kanyaah ditamplokkeun sagemblengna. Ngurus budak, keur mah kakara, keur mah budakna boga kalainan, ati-atina luar biasa. Sasat sagala rupa nu aya pakuat-pakaitna jeung budak kudu sakanyaho manehna. Rahman, salakina ukur jadi panongton. Saeutik demi saeutik waktu keur ngaulaan salakina beuki ngurangan. Kanyaah jeung kadeudeuh salakina nu mere kakuatan nepi ka wani ngejat ti imah kolotna nu teu panujueun kana karep manehna ngarangkep jeung lalaki pilihanana, beuki ipis. Katungkulkeun ku ngurus budak. Nastiti poho, Rahman teh lalaki. Lalaki nu salawasna mikabutuh teuteup geugeut jeung haneutna pangeukeup nu jadi pamajikan. Rahman, lalaki nu teu kuat nahan kalalakianana. Ngarasa disapirakeun ku pamajikan, lahlahan neangan panglumpatan. Kabeneran aya nu nyanggut. Erna, randa ngora, batur sapagaweanana. Randa beunghar. Pakaya titinggal salakina ngaleuya. Hirupna leuwih ti cukup. Enya soteh gawe, lain butuh ku duitna, tapi ngarah aya kagiatan. Tamba kesel.

Sabulan, dua bulan, hubungan maranehna mingkin rapet. Geus lain rusiah deui mun maranehna mindeng kaciri pagegeye boh di tempat gawe boh di tempat pelesiran. Tangtu wae sumebar omongan teu hade ngeunaan maranehna. Omong jalma tea, harus alah batan goong. Komo katampana ku nu sirik pidik. Aya jalan komo meuntas.

Genep bulan babarengan. Bebas lalugina. Ngarasa aman, da Nastiti kawas nu hare-hare. Teuing teu apal atawa api-api teu apal.

Teuing enya pedah geus nembrak kasalahanana, teuing pedah keur usum. Rahman jeung Erna dipehaka. Teu bisa ditawar deui. Rahman ngagarapak. Pakasaban manehna ukur eta-etana. Pareng pisan harita brek deui budak gering. Diopnameu meunang dua minggu. Mulan-malen. Keur bekel ge kapaksa jujualan. Paparabotan nu beunang hese cape ngumpulkeun nungtutan dikaluarkeun.

Keur bingung ti mana geusan boga duit keur nebus budak di rumah sakit, Erna ngurunyung nawarkeun pitulung. Saratna, Rahman kudu daek ngawin manehna. Jeun teuing dijieun nu kadua. Ari Rahman, bogoh ongkoh butuh ongkoh. Gasik nyatujuan. Teu bebeja heula ka pamajikan. Nastiti sasat dibongohan. Nyaho soteh basa gebro salakina mayar waragad urut nambaan budak. Ditalek ti mana boga duit, Rahman wakca. Kitu ge, dibarung ngancam, mun Nastiti rea ceta, talak tilu baris ragrag, kalayan Rahman cadu moal milu tanggung jawab ka anak nu ngan hiji-hijina.

Deui-deui, bakat ku nyaah ka budak, Nasitti eleh deet. Satekah polah narima sagala katugenah minangka titis-tulis ti nu kawasa. Kulak canggeum bagja awak. Nastiti neger-neger maneh. Najan keukeuh dina hatena dina hatena aya rasa nalangsa jeung kaleungitan. Komo da Rahman mah teu kawas ilaharna nu lian nu boga pamajikan dua, aya waktu kilir, ieu mah tonggoy di nu ngora. Kena-kena anyar keneh. Kena-kena itu leuwih geulis jeung beunghar.

Keun soal kilir-kilir kitu. Nastiti sadar, tadina manehna nu hare-hare, katungkulkeun teuing ku ngurus budak. Matak meujeuh mun ayeuna salakina pogot ka nu itu. Nu matak hemeng jeung baluweng, tadi salakina datang, keukeuh peuteukeuh menta budak. Rek dibawa ka ditu. Rek diurus di ditu. Alesanana, di ditu sagala rupa kaperluan budak geus nyampak. Jeung nu pasti budak kaperhatikeun da sapopoe boh Rahman boh Erna aya di imah. Beda jeung di imah indung, budak mindeng ulin sorangan sabab meh unggal poe Nastiti lunta, meres tanaga, buburug ngabedug. Indit subuh balik sore. Mun teu kitu kumaha tuda. Ti mana boga keur dahar sapopoe. Enya ge Rahman kadang ngiriman, Nastiti teu wani ngadahar. Wani soteh ngagunakeun duit pamere salakina keur meuli ubar anakna, di mana kapepet. Sangheuk teuing ngadahar rejeki ladang ngajual salaki. Enya, pan duit nu dibikeun ku Rahman teh tangtuna ge duit pamere Erna, maruna. Rek ti mana deui atuh, puguh Rahman mah ti saprak eureun gawe ge terus ngaligeuh. Nyalindung ka gelung teh lain babasan. Humayua, teu boga ka era. Bisa dibeuli ku awewe pantar Erna nu jadi sabiwir hiji. Awewe purah rucah. Ceuk beja mah, loba hartana teh lain pedah titinggal salakina wungkul. Gegedena mah ladang ngajual awak. Walohu teuing, teuing bener henteuna mah. Nastiti teu hayang nyaho leuwih jauh. Nu penting pikeun manehna kumaha carana sangkan teu kaleungitan budak nu ngan hiji-hiji. Mangka Rahman ngancam, mun nepi ka poe isuk budak teu dianteurkeun, manehna rek make jalan kasar.

Basa kadenge adan lohor ngalanglaung, Nastiti gura-giru ka cai. Wudu. Rap dimukena. Rengse aweh salam, sagala katugenah jeung kahariwang disanggakeun ka manteNa. Nastiti sumegruk, mumuntang kanu kawasa, hayang dibere kasempetan jeung kakuatan pikeun terus ngurus jeung mikanyaah nu jadi anak najan tepi ka iraha wae. Manehna teu hayang kaleungitan pikeun ka sakitu kalina. ***

Ku: Nur

(http://majalah-mangle.com/rubrik.php?mod=detail&id=56)

Kembang

Teu nyangka sacongo buuk, manehna datang bari mawa sabeungkeut kembang. Teuing kembang naon ngaranna, kuring oge teu apal. Ari ningali bentuk kembangna mah laleutik, raranggeuyan jiga malati. Tapi ieu mah rupana oranye. Diambeu, biasa wae hambar, taya seungit saeuti-eutik acan. Tapi eta resepna teh, ngaranggeuy, kembangna leubeut jeung seger.

Ah...anu pasti mah ketang, pedah we nu mangmawakeunana manehna. Lalaki anu salila ieu jadi implengan. Anu datangna ka pangindekosan teu weleh dianti-antina. Manehna, anu kakara dua bulan kaliwat wawuh, jeung geus sababaraha kali ulin ka kuring. Ketang, teuing husus keur kuring datangna teh, teuing lain. Kapan harita basa mimiti wawuhna oge panggih teh lain jeung kuring wungkul.

Harita, pareng kalender tanggal beureum, kuring jeung babaturan sapangindekosan pere kuliah. Bosen jalan-jalan ka kota, harita kuring sabatur-batur mutuskeun ulin ka gunung. Teu jauh-jauh jeung lain gunung luhur-luhur. Milih teh ka tempat nu teu jauh ti tempat kos, Tangkuban Parahu.

Ngabring isuk-isuk, motong jalan kampus. Ti terminal peuntaseun kampus, numpak mobil nu ka Lembang. Teu lila ngetem mobil teh geus maju. Di jalan lancar taya halangan harungan. Sabatae nepi ka tempat tujuan teh isuk keneh pisan. Keur mah di gunung, katambah isuk-isuk keneh pisan, atuh karasa pisan tirisna. Kuring pacepeng-cepeng leungeun jeung Maya, bari leumpang muru toilet. Baku, kuring jeung Maya mah, di pangindekosan oge katelah si tukang ka cai. Komo ieu di tempat sakieu tirisna. Cai gunung karasa nyecep kana kulit.

"Atos, Ti?" Kang Asep nu keur nangtung pagegeye jeung Teh Dea nanya, basa kuring jeung Maya kaluar ti toilet.
"Atos, Kang. Teh Dea moal nyah?" kuring malik nanya.
"Moal meureun. Asal aya Kang Asep, haneuteun Teh Dea mah, Ti," ceuk Kang Asep kumasep bari muril kumisna. Nu diheureuyan ngageplak tonggong Kang Asep satakerna.

Teu karasa kuring sabatur-batur geus nepi ka jalan satapak beh peuntas. Kawah Jurig, cenah, ceuk Dudi mah. Di kawah eta kawilang loba nu arulin. Boh nu sarombongan boh nu paduduaan. Anu paduduaan, diantarana aya anu keur nyusun ngaran duaan ku batu-batu leutik nu pabalatak di sabudeureun palataran luhureun kawah. Kang Asep jeung Teh Dea oge mimiti sibuk ngumpulkeun batu susuneun.

"May...urang nyusun ngaran urang yu!" ceuk kuring ka Maya.
"Ih...nanaonan! bisi aya nu nyangka "cinta sejenis" kumaha?" ceuk Maya bari nyikikik. Tungtungna mah kuring jeung Maya, jeung babaturan nu datangna teu jeung pasanganana, ukur tinghariul teu puguh. Sakali-kali Maya ngajepretkeun kamerana, lamun pareng nempo objek nu hade.

Kuring ngurilingkeun paneuteup ka luhur. Puncak Tangkuban Parahu ngajungkiring hareupeun. Teu lila, ti beh luhur aya anu ringkang-ringkang rek turun. Disidik-sidik, nyata jelema. Sorangan katingalina mah. Teuing memang katingalieun, teuing kabeneran, manehna gugupay ka kuring. Kuring oge lengeun teh replek, males ngagupayan nu keur ujlang-ajleng turun. Ku taya kapaur jelema teh, di jalan anu sakitu tarahalna, ujlang-ajleng, ceuk hate.

"Hayoh! Saha itu, Ti?" teu kanyahoan Maya geus nangtung deui gigireun.
"Teuing atuh," ceuk kuring bari panon manco ka nu turun ngadeukeutan. Beuki lila beuki kaciri tangtunganana. Jangkung, leutik.....kasep deuih jigana teh!

Beuki deukeut, beuki deukeut...beuki sidik.

"Maya!' teu sadar kuring ngageroan Maya.
"Aya naon, meni reuwas!" ceuk Maya bari dengdek ka kuring. Kuring mere isarah, sangkan Maya nuturkeun paneuteup kuring ka jalma nu beuki ngadeukeutan.
"Kasep, siah!" Maya semu ngajerit dipegeg. Kuring ukur ngarenyu.
"Hallo....ade-ade!" ceuk manehna nu anyar turun, logatna sidik lain urang Sunda. Saterusna biasa, carita ilahar. Kuring, Maya, Kang Asep, Teh Dea jeung nu lianna wawanohan jeung manehna. Cenah, harita manehna keur ngayakeun panalungtikan ngeunaan gelap di tempat panalungtikan bogana ITB anu perenahna di puncak gunung Tangkuban Parahu.

"Buat skripsi. Kebetulan dosen terbang saya dosen ITB," manehna nerangkeun.

Kuliahna di Universitas Sriwijaya jurusan Tehnik Elektro, Palembang. Pikeun ngumpulkeun bahan keur skripsina, manehna datang ka Bandung. Saminggu sakali manehna turun ti puncak, ngadon jalan-jalan. Boh ukur sabudeureun gunung, boh turun ka kota. Ka kotana, bisa ukur ka Pasar Lembang, bisa oge nepi ka Bandung. Balanja kadaharan bekel saminggueun di puncak, keur duaaneun jeung baturna. Sakali sewang manehna jeung baturna anu turun teh. Tapi poe harita, kabeneran pisan manehna anu turun teh. Wawuh, bari saterusna milu jalan-jalan jeung kuring sabatur-batur di sabudeureun gunung.

Leuwihna ti eta, manehna datang ka tempat kos. Waktu tepung munggaran, manehna menta alamat kos. Atuh giak ku kuring jeung Maya dibere.

Teu kungsi saminggu ti harita, manehna ngurunyung ka pangindekosan. Datangna jadi kabungah nu taya papadana pikeun kuring. Teuing atuh, kuring teh meni ge-er teuing, asa enya manehna teh datang husus keur kuring. Padahal mah boa rek ka Maya, Elis, Teh Dea atawa ka sarerea. Ma'lum kasebutna jelema ngumbara, pasti hayangeun loba kawawuhan. Datang munggaran, ukur aya kuring jeung Maya di tempat kos teh. Uplek ngobrol lila pisan. Saterusna mah malah ukur jeung kuring, da Maya aya jadwal kuliah kabeurangnakeun. Ditinggalkeun ku Maya teh kuring jadi manggih jalan, menta dipangnarjamahkeun tugas kuliah. Jero-jerona mah bari satengah ngetes. Hayang nyaho sakumaha pinterna. Horeng enya wae, manehna mah narjamahkeun teks basa Inggris teh teu kudu loba teuing muka kamus. Cirining vocabularyna loba pisan. Da eta we tugas anu ku kuring digugulung ti minggu kamari teh, ukur sajam mu manehna mah anggeus. Lumayan....lian ti dibaturan ku nu kasep teh, tugas kuliah anggeus sarupa. Saterusna ngobrol ngaler-ngidul, sagala dicaritakeun. Kaasup manehna anu mualaf. Dina ngudag kayakinanana jadi muslim, geuning lain jalan enteng-enteng. Lantaran kolot-kolotna kaasup taat kana agamana anu tiheula dianut, manehna kungsi ngalaman hirup kadungsang-dungsang alatan diusir ti imahna. Manehna mondok-moek di masjid, tapi saterusna dirawatan ku ustad anu ngislamkeunana, diajak di bumi ustadna.

Jalan hirupna anu sakitu, beuki nambah simpati kuring ka manehna. Bisa jadi, kuring mimiti resep ka manehna.

Keur resep-resepna kitu, manehna datang mawa kembang, saha nu teu ngawang-ngawang! Kuring asa dibere naon, najan manehna can kedal ucap nanaon, hate kuring geus ge-er tiheula. Sabeungkeut kembang oranye teh ku kuring estuning ditatap diusap. Teu meunang aya nu katodel, komo nepi ka muguran.

"Duuh.....setangkai bunga mawar!" Maya ngagonjak bari gual-geol nyanyi dangdut. Kuring ukur nyikikik.

Poe ieu, kuring rek nyelang mulang ka lembur. Geus lila teu tepung jeung Mamah. Ongkoh geus aya kirimkeuneun. Biasa, kuring mah lamun aya honor ladang nulis teh sok dibeulikeun sabun jeung kaperluan dapur keur ngirim Mamah. Lumayan, najan can bisa unggal bulan.

Rengse beberes barang bawaeun, teu poho kembang oge dibekel. Teuing kunaon ieu hete, bet asa kabina-bina. Teu hayang pisah jeung kembang, najan ukur sapoe. Pikiran teh rek ditembongkeun ka Mamah, kembang pamere manehna teh. Ulah ukur apaleun tina dongengna wungkul Mamah teh.

"Dibekel....Neneeeeng!" Maya, babaturan pangdeukeutna ngagonjak basa nempo kuring ngeukeuweuk kembang bari babawaan sejen oge angkaribung.
"Padahal mah keun atuh sadinten mah...," ceuk Maya deui bari nyikikik.
"Ih...lain nanaon May, bisi Mamah oge resepeun. Mangkaning Mamah teh resep pisan kana kembang," kuring mere alesan. Maya ukur nyengir.

Mulang teh numpak beus. Babawaan anu dikeukeuweuk, ku kondektur titah disimpen di hareup, deukeut supir.

"Wios we, Pa, bilih kacalikan ku nu calik di payun," ceuk kuring.
"Moal atuh, Neng. Da nu dariuk oge kira-kira, meureun!' ceuk kondektur. Nempo Si Bapa semu molotot mah kuring eleh deet. Najan beurat, kembang diasongkeun ka manehna. Ari kudu diuk deukeut supir, hoream kuring teh. Sok karasa panas mesinna.

Teu karasa di jalan teh. Ongkoh sajajalan kuring ngadon sare, nyaho-nyaho geus nepi.

"Neng...turun di mana , Neng?" ceuk kondektur nu ngaguguyah. Aya ku tibra geuning sare teh.
"Eh....ieu terminal nya?" kuring rucang-riceng, gigisik bari gesat-gesut rek turun.
"Tarriiik!" ceuk kondektur basa kuring turun tina beus. Kondektur teh ngajleng kana beusna liwat panto tukang. Tayohna mah moal narik deui beus teh, da geuning mulang kosong. Tapi...ke, ke....asa aya nu poho....Gusti! kembang!
"Pa!...heeeeey, beus! Kembang! Kembang!" kuring teu sadar gogorowokan. Taya nu malire!

***   
Ku : Kanti

(http://majalah-mangle.com/rubrik.php?mod=detail&id=331)